A Peygamber Kabirleri
Hz. Zülkifl
M.Ö 846 yılında doğmuştur. M.Ö 821 yılında 25 yaşında peygamber olmuştur. M.Ö 762 yılında Eğil’de vefat etmiştir. Kabri, Eğil’in 4 kilometre dışında, Hacyan Mahallesi’ne defnedilmiştir. Hz. Zülkifl 84 yıl yaşamış ve 49 yıl peygamberlik yapmıştır Asıl adının Hazkıya, Hazkl, Hezekiel veya Hazekel olduğu dile getirilmektedir. Hz. Zülkifl’in peygamberlik bölgesi, tüm Mezopotamya’dır. Kabri, Dicle Barajı suları altında kalacağından dolayı 1995 yılında, Eğil’in 2 kilometre güneydoğusunda bulunan tepeye nakledilmiştir.
Hz. Elyesa
M.Ö. 896 yılında Filistin’de doğmuş, M.Ö. 866 yılında peygamber olmuştur. M.Ö. 821 yılında vefat etmiş ve Eğil’de eski Teke Köyü’ne defnedilmiştir. Elyesa Peygamber, birçok mucize göstermiştir. Kullanılmayan suyu kullanılır hale getirmesi, İsrail ve Yahuda krallarının Edom Kralı’na karşı açtıkları savaşta, Edom çölünde su bulması ve insanları kurtarması, ölüleri diriltmesi, zehirli yemeği zehirsiz yapması, cüzzamlı hastaları iyileştirmesi, İsrail Kralı’na Suriyelilerin niyetini haber vermesi, kıtlık dönemini bitirmesi, Suriye Kralı’na öleceğini bildirmesi, İsrail Kralı Ahab ve maiyetinin yok olacağını bildirmesi, Suriyelilere karşı kazanılan üç zaferi de önceden bildirmesi mucizelerinden bazılarıdır.
Kabri Dicle Barajı suları altında kalacağından 1995 yılında, Eğil’in 2 kilometre güneydoğusunda bulunan tepeye, başka bir peygamber olan Nebi Harun-i Asefi’nin yanına nakledilmiştir.
Nebi Hürmüz
Hz. Elyesa’nın kardeşinin oğludur. M.. 800–700 yılları arasında Eğil’de yaşamış ve burada vefat etmiştir. Vefatından sonra Hz. Elyesa’nın kabrinin yanına gömülmüştür. Mezarı nakledilmediği için Dicle Barajı suları altında kalmıştır.
Nebi Zünnun
M.Ö. 900–800 yılları arasında yaşamıştır. Bazı rivayetlerde bu kişinin Hz. Yunus olabileceği ifade edilmektedir, çünkü Hz. Yunus’un adı Kur’an-ı Kerim’de Zünnun olarak geçmektedir.
B Eğil Kalesi Yürüyüş Yolu ve Asur Kabartması
Asurlular döneminde yapılmıştır. Kale, yekpare bir kaya zemin üzerine oturtulmuş, üç tarafı derin vadilerle çevrili stratejik bir tepededir.
Kalenin üzerinde çok sayıda kuyu vardır. Bu kuyular, kayalar oyularak açılmış ve yağmur suyu biriktirme yöntemiyle kalenin su ihtiyacı karşılanmıştır. Yine kayalar oyularak yapılmış, bugün için bilinen ve görülebilen dört tane de tünel mevcuttur. Bu gizli tüneller, kaleden metrelerce uzaklıktaki vadide bulunan hamama, Dicle Nehri yatağına ve savaş sırasında düşmana görünmeden yeraltından güvenli yerlere varmak için yapılmıştır.
Eğil Kalesi’nin batı-ön kısmında, çivi yazısı ile bir Asur Kralı’nın kabartma figürü vardır. Eğil Kalesi’nin batıya dönük yüzünde bir kaya üzerine kazılmış olan kitabeli stel silik bir haldedir.
Stel, Asur Kralı III. Salmanassar’ı, sol kolu boynuna asılı gibi duran biçimde; sol elinde bir kılıç, sağ elinde iki başlı balta, uzun bir başlık ve sakalla, yüzü doğuya dönük olarak betimlemiştir.
C Tekne Turu
D Asur Kral Mezarları
Arkeolojik ve tarihî öneme sahip Asur Kaya Mezarları, Sasani hükümdarı II. Şapur tarafından yağmalanmasına rağmen, günümüze kadar ulaşmayı başarmıştır. Kral mezarları ve çevresindeki mağaralar kalenin kuzeydoğusunda, Dicle Baraj Gölü’nün kıyısında bulunmaktadır. Kral mezarları kayalar oyularak, piramite benzer şekilde yapılmıştır.
Asur Kral Kaya Mezarları’nın doğu tabanında bir tünel bulunmaktadır. Tünel toprak ve benzeri malzemeyle zaman içinde kısmen dolduğu için şu an kapalı ve kullanılamaz durumdadır.
E Eğil köyleri hattı (Konak ve Selman köyleri)
Kasım Bey Kümbeti
Kalkan Köyü’nün (Şerbetin) 100 metre doğusunda, küçük bir tepenin üstünde, büyük ölçüde tahrip olmuş iki kümbet vardır. Yöre halkı ikisine de Kasım Bey Kümbeti demektedir. Adı geçen kümbetlerden altıgen olanı, Eğil beylerinden Kasım bin Şah Mehmet Bey’e aittir. Kümbetin 16. Yüzyıl’da yapıldığı tahmin edilmektedir.
Şerbetin Hanı
Eğil-Diyarbakır karayolunun kenarında, Kalkan (Şerbetin) Köyü’ndedir. 1561-1562 yıllarında inşa edilmiştir. Köyün kuzeydoğu kenarında yer alan han, günümüzde sadece ahır kısmından ibarettir.
Yapının doğu tarafında yan yana yedi eyvan inşa edilmiştir. Eş genişlikteki bu eyvanların dip duvarlarında, sonradan örülmüş yarım daire profilli ocaklar göze çarpmaktadır.
Hanın taç kapısının nişi içinde, giriş aralığını örten kemerin hemen üstünde kitabesi vardır. Hayli yıpranmış kitabede, Şerbetin Hanı’nın, Eğil beylerinden Murat Bey bin İsa Bey tarafından amcası Kasım bin Şah Mehmet Bey adına hicri 969 (miladi 1561-1562) yıllarında inşa edildiği yazılıdır.
